Hypoglykemie

Hypoglykemie is een abnormaal laag bloedsuikergehalte, als gevolg van een stoornis in het evenwicht tussen de glucoseproductie in de lever en het glucoseverbruik. Glucose is een essentiële energiebron voor de cellen van het centrale zenuwstelsel (CZS). Insuline regelt het glucosegehalte in het bloed en bevordert de opname van glucose door de cellen. Door tekort aan glucose in het bloed krijgen de cellen te weinig energie, waardoor adrenaline vrijkomt. Dat veroorzaakt de verschijnselen van hypoglykemie, zoals paniekaanvallen, trillen, duizeligheid en overmatig transpireren.

Dergelijke episoden zijn meestal niet gevaarlijk, aangezien ze de patiënt ertoe brengen suikerrijk voedsel te gebruiken en te drinken en de adrenaline (en andere hormonen) normaliseren het bloedsuikergehalte. Echter, langdurige ernstige hypoglykemie kan gevaarlijk zijn, omdat deze geleidelijk verloopt en er ongemerkt glucose wordt onthouden aan de hersenen. Het gevolg kan zijn desoriëntatie en verwarring, soms uitlopend in toevallen, gedeeltelijke verlamming of bewustzijnsverlies. Indien geen behandeling volgt kan hypoglykemie uiteindelijk resulteren in blijvende hersenbeschadiging en zelfs (zeer zelden) fataal zijn.

Er zijn twee soorten hypoglykemie: episoden die 2 tot 5 uur na de maaltijd (post-prandiaal) optreden en episoden die na een tijd van vasten (meestal ’s nachts) optreden. De eerste soort is lastig maar meestal niet ernstig, omdat de toestand door te eten of te drinken en de werking van de hormonen gemakkelijk te verhelpen is. De hypoglykemie door vasten — die meestal optreedt bij diabetici bij overmaat aan insuline — kan erg gevaarlijk zijn, vanwege de kans op hersenbeschadiging. In veel gevallen kan het bloedsuikergehalte onder controle worden gehouden met een specifiek dieet en aangepaste leefgewoonten (zie Diabetes mellitus).

Symptomen

• Door adrenaline veroorzaakte verschijnselen van angst, honger, tintelen van handen, hartkloppingen, sterk transpireren, trillen of slapte.

• Nachtelijke verschijnselen: nachtmerries, rusteloosheid, sterk transpireren.

• Beginsymptomen als gevolg van tekort aan glucose in de hersenen: agitatie, amnesie, verwarring, duizeligheid, disoriëntatie, kouwelijkheid, hoofdpijn, gevoelloosheid of karakterveranderingen.

• Spoedeisende verschijnselen: toevallen, voorbijgaande eenzijdige verlamming of bewustzijnsverlies.

Diabetespatiënten moeten zich zorgvuldig aan de regels voor dieet, medicatie, training en bloedsuikercontrole houden en altijd een snelwerkend koolhydraat (glucosetablet, harde snoepjes of vruchtensap) bij zich hebben om te gebruiken bij de eerste verschijnselen van hypoglykemie. Diabetici die insuline krijgen mogen nooit langer dan twee uur in een auto, vliegtuig of trein reizen zonder een langzaam werkend koolhydraat (boterham met pindakaas e.d.) te eten.

behandeling

• Stop met alle activiteiten als u een hypoglykemie voelt aankomen. Parkeer bijvoorbeeld de auto als u onderweg bent.

• Drink iets dat snelwerkende koolhydraten bevat, zoals 1,5 dl vruchtensap of zoete frisdrank; een paar snoepjes of een speciaal snelwerkend glucosehoudend middel. Als u zich niet snel beter voelt, moet u nog wat eten. Geen chocola, omdat het vet daarin de opname van glucose in het bloed remt.

• Zorg dat uw familie en vrienden weten dat ze u wat vruchtensap moeten geven of siroop in uw mond smeren als u gedesoriënteerd raakt of onhandelbaar wordt (verschijnselen van ernstige hypoglykemie).

• Zorg dat uw omgeving weet hoe ze een injectie met glucagon, een hormoon dat de bloedsuikerspiegel verhoogt, moeten geven als u bewusteloos raakt. Na de injectie moeten ze de ambulance bellen en intussen geen voedsel of drinken geven en zeker geen insuline toedienen.

• De dokter zal uw medicatie aanpassen als u teveel insuline krijgt of als u geneesmiddelen gebruikt die hypoglykemie kunnen veroorzaken.

• Operatief ingrijpen is nodig ter behandeling van een pancreastumor, waarbij soms vrijwel de gehele pancreas wordt weggenomen. Indien een operatie niet mogelijk is, kan men de kankercellen bestrijden met chemotherapie.