Voetverzorging

Mobiliteit is een cruciale factor voor de handhaving van de kwaliteit van leven van ouderen. Er zijn zo’n 300 voetaandoeningen, waaronder een aantal die de benen en voeten ernstig kunnen aantasten. Voetaandoeningen kunnen ook heup-, knie- en rugklachten veroorzaken waardoor de mobiliteit sterk achteruit gaat. Uit onderzoek blijkt dat veel ouderen voornamelijk minder mobiel zijn omdat ze loopproblemen hebben. Al deze feiten vormen een belangrijke aanwijzing voor het belang van een goede voetverzorging. In de later levensjaren ondergaan de voeten veel veranderingen. Deze veranderingen worden veroorzaakt door de jarenlange belasting van de voeten en door het normale verouderingsproces. Sommige veranderingen zijn: droge huid, brokkelige nagels, platter worden van de voetstand en een vermindering van vetweefsel onder de voet. Ook de voetstructuur kan aangetast raken, vooral als iemand zwaarder is geworden.

Goede voetverzorging is belangrijk, ten slotte dragen onze voeten ons overal naartoe. Wanneer onze voeten pijnlijk zijn heeft dit invloed op onze mobiliteit. Onder algemene voetproblemen verstaat men eeltknobbels, likdoorns, onprettige geuren, kloven tussen de tenen, voetzoolwratten en schimmelinfecties.

Voetschimmel:

De meest voorkomende voetschimmel is tinea pedis, een ringwormbesmetting van de voet. Deze schimmelinfectie is besmettelijk en gedijt in warme vochtige omgevingen. Typische verschijnselen zijn jeuk, schilferen en barsten van de huid. Soms verschijnen er kleine blaasjes. Behandeling varieert van het weken in een kaliumpermanganaat oplossing (0,0125%) tot het aanbrengen van antischimmel zalven en poeders.

Eeltknobbels: als de grote teen een andere teen overlapt, ontstaat er een eeltknobbel. Dit is soms het gevolg van een erfelijke eigenschap die hallux valgus wordt genoemd, maar ook een niet goed passende schoen kan dit probleem veroorzaken. Een hallux valgus is een afwijking van de grote teen ten opzichte van het gewricht dat de kootjes met de middenvoetsbeentjes verbindt (metatarsofalangaal gewricht). Het gevolg is dat de zakvormige ruimte (bursa) van de grote teen vergroot wordt en omdat het een plaats is die veel wrijving ondervindt, ontwikkelt er zich een eeltknobbel. Eeltknobbels vormen een gemakkelijk op te lossen probleem. Vrouwen hebben er over het algemeen meer last van dan mannen. Nauwe schoenen met hoge hakken en spitse tenen kunnen een eeltknobbel veroorzaken. Er zijn vilten kussentjes in de handel die de druk helpen verlichten. Wanneer de eeltknobbel buitengewoon pijnlijk is kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de teenkootjes of falangen weer op hun plaats te zetten en overtollig beenderweefsel te verwijderen.

Eeltplekken: een eeltplek is een verdikking van de opperhuid (epidermis). Het is het gevolg van constante druk op of herhaaldelijk wrijving van de huid, die de harde verhoorning (keratose) van de huid bewerkstelligt Eeltplekken zijn vlak en bevinden zich vaak aan de onderkant van de voet of op het uitsteeksel van botten. Te nauwe schoenen zijn vaak de oorzaak. Door de voeten in warm water met soda te weken worden eeltplekken zachter. U kunt een puimsteen of ander schuurmiddel gebruiken om de eeltplekken te verwijderen. Dit is echter niet aan te raden als u suikerziekte (diabetes) of een slechte doorbloeding heeft.

Likdoorns: een likdoorn, ook wel eksteroog of clavus genoemd, is een verhoorning (keratose) die veroorzaakt wordt door constante druk op of wrijving van een teen. Likdoorns zijn iets uitstekende ronde knobbels. De zichtbare oppervlakte van de likdoorn is de basis; de top (apex) ligt in dieper weefsel en raakt soms het bot. Over het algemeen moeten likdoorns chirurgisch verwijderd worden. Ze worden meestal door te nauwe schoenen veroorzaakt.

Kloven: kloven tussen de tenen zijn het gevolg van een droge, gebarsten huid. Kloven worden behandeld door een goede voethygiëne toe te passen en ontsmettende (antiseptische) middelen te gebruiken om infectie te voorkomen.

Ingegroeide teennagel: bij een ingegroeide teennagel is het scherpe einde van een teennagel in het vlees van de teen gegroeid. Meestal is dat de grote teen. Het weefsel rond de teen kan geïnfecteerd worden, wat pijn veroorzaakt. Ingegroeide teennagels zijn vaak het gevolg van niet passende schoenen of van het verkeerd knippen van de nagels. De teennagels moeten recht afgeknipt worden.

Voetwratten: wratten worden veroorzaakt door een virus. Voetwratten komen voor aan de onderkant (planta pedis betekent voetzool) van de voet en worden veroorzaakt door een wrattenvirus, papovavirus hominis geheten. Wratten zijn enigszins besmettelijk en kunnen pijnlijk zijn, waardoor ze het lopen bemoeilijken. Een arts kan de wratten verwijderen door ze te curetteren (uit te krabben), te bevriezen met koolzuurijs of herhaaldelijk salicylzuur toe te dienen.

Onprettige voetgeuren: onprettige geuren ontstaan wanneer er een wisselwerking is tussen transpiratie en bacteriën op de huid. Geregeld wassen van de voeten en het dragen van schone kousen en sokken helpen dit probleem verminderen. Voetpoeder en deodorants kunnen dit probleem enigszins verhelpen.

Door een goede voetverzorging kunnen ernstige klachten, ziekenhuisopname en andere medische problemen die verband houden met voetaandoeningen worden voorkomen.
De voetspecialist, ook wel podoloog genoemd, beveelt de volgende preventieve maatregelen aan:

1. Schoenen moeten goed zitten. Aangezien de voeten platter kunnen worden naarmate we ouder worden, is het van belang dat eerst de schoenmaat wordt vastgesteld bij de aankoop van nieuwe schoenen.
2. Een degelijke schoen met een stevige zool en een soepele bovenkant is ideaal voor de dagelijkse activiteiten.
3. Kousen en sokken mogen geen naad hebben en moeten goed passen.
4. Loop zo min mogelijk op blote voeten.
5. Vermijd bewegingen die te veel druk op de voeten uitoefenen.
6. Ga twee keer per jaar naar de podoloog en probeer niet op eigen houtje een voetaandoening te behandelen.
7. Ga dagelijks na of er iets ongewoons is aan uw voeten. Als u een verandering opmerkt, moet u zo snel mogelijk de podoloog raadplegen.
8. Was de voeten dagelijks in lauwwarm water met een zachte zeepsoort. Smeer de voeten daarna in met een verzachtende vochtinbrengende crème.
9. Knip en vijl uw teennagels regel bij.

De conditie van uw voeten kan zeer goed op peil worden gehouden met behulp van deze preventie maatregelen. Onderzoek heeft uitgewezen dat er een beduidende afname van voetoperaties is als mensen regelmatig de podoloog raadplegen en hun voeten goed verzorgen.